Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden: Durgun Göz Aşısı Kaç Günde Tutar?
Bir siyaset bilimci olarak şunu biliyorum: hiçbir “tutma” süreci yalnızca biyolojik ya da teknik değildir. Güç, ideoloji ve ikna her zaman işin içindedir. Durgun göz aşısı gibi doğal bir bahçecilik uygulaması bile, toplumun işleyişine, iktidarın doğasına ve vatandaşın sabrına dair güçlü metaforlar barındırır. Çünkü bir aşı, yalnızca bir dalın diğerine tutunması değil, aynı zamanda iki farklı yapının uzlaşmasıdır. Peki bu uzlaşma kaç günde gerçekleşir? Ya da daha önemlisi, neden bu kadar tanıdık gelir?
Aşı ve İktidar: Gücün Doğada Tezahürü
Birleşme Olarak Güç İlişkisi
Siyaset bilimi açısından her aşı, bir iktidar ilişkisini temsil eder. Durgun göz aşısında, anaç (güç sahibi yapı) ve kalem (yeni potansiyel) arasında bir denge kurulur. Bu süreçte ne tamamen tahakküm vardır, ne de tam eşitlik. Aşının tutması için ikisi de birbirini kabul etmek zorundadır.
Tıpkı toplumların dönüşüm süreçlerinde olduğu gibi; yeni bir ideoloji, eski yapının kökleriyle bağ kurmadıkça tutmaz. Devrimlerin başarısı da, reformların kalıcılığı da tıpkı bir göz aşısı gibi zamana, sabra ve karşılıklı uyuma bağlıdır.
Bu nedenle “Durgun göz aşısı kaç günde tutar?” sorusu, aslında şu sorunun metaforik karşılığıdır: “Bir sistem, yeni bir düşünceye ne kadar sürede uyum sağlar?”
Kurumların Rolü: Aşıyı Yaşatan Sistem
Bir aşı nasıl ki canlı kalabilmek için belli koşullara ihtiyaç duyarsa, bir toplumsal yapı da kurumların istikrarına ihtiyaç duyar. Durgun göz aşısı genellikle 15 ila 20 gün içinde tutar; ama bu süre toprağın nemine, havanın sıcaklığına, kullanılan gözün kalitesine göre değişir.
Siyasal açıdan bakıldığında bu, kurumsal dayanıklılığın metaforudur.
Eğer devlet kurumları güçlü, şeffaf ve adilse; toplum içindeki yeni fikirler de daha kolay tutar.
Ama eğer toprak çoraksa, yani sistemde yozlaşma, kutuplaşma veya baskı varsa, en verimli fikir bile kök salamaz.
O hâlde şu soruyu sormak gerekir: “Toplumlarımızda yeni düşünceler neden kolay tutmaz?”
Belki de toprağımız kurumuş, belki de rüzgâr çok sert esiyordur.
Eril Stratejiler ve Dişil Sabır: Aşıya İki Bakış
Gücün Erkeksi Doğası
Erkek egemen siyasi düşüncede aşı, bir “fetih” metaforudur. Kalem, anaç üzerine ekilir, yeni filiz “kontrol altına alınır.” Bu yaklaşım stratejik, planlı ve sonuç odaklıdır. “Kaç günde tutar?” sorusu, burada bir başarı ölçütü gibidir — iktidarın verimliliğini ölçer.
Tıpkı bir hükümetin, bir reformun etkilerini anında görmek istemesi gibi… Ancak doğa da, toplum da böyle işlemez. Gerçek değişim zamana, özenle kurulan ilişkilere ve sabra ihtiyaç duyar.
Sabır ve Katılımın Kadınsı Politikası
Kadın bakış açısıysa daha demokratiktir. Gücü paylaşmayı, toprağı dinlemeyi, sürecin doğal ritmine saygı duymayı içerir. Aşının tutması burada bir “zafer” değil, bir “katılım” sürecidir.
Kadın politikaları gibi, bu süreç de dayanışmaya, bakım ilişkilerine ve sürekliliğe dayanır.
Durgun göz aşısında en önemli şey, gözün canlı kalmasıdır. Fazla bastırmak onu öldürür, az bastırmaksa tutunamamasına yol açar. Bu da siyaset biliminin en eski derslerinden birini hatırlatır: “Gerçek güç, baskıyla değil, dengeyle yaşar.”
İdeoloji, Vatandaşlık ve Aşı Tutma Süreci
Toplumsal Öğrenme ve Dönüşüm
Aşı, sadece fiziksel değil, simgesel bir birleşmedir.
Bir toplumda yeni bir fikir — örneğin demokrasi, eşitlik, çevre bilinci — kök salmak istiyorsa, bu da tıpkı aşı gibi bir süreye ihtiyaç duyar. 15-20 gün değil belki, ama nesiller boyu süren bir olgunlaşma evresi.
Vatandaşlık bilinci de bu şekilde filizlenir. Her vatandaş, sistemin “anaç gövdesine” bağlı küçük bir göz gibidir. Eğer sistem doğru beslenirse, o gözler yeşerir; ama sistem yozlaşmışsa, en saf fikir bile kurur.
İdeolojik Sıcaklık ve Toplumsal İklim
Bir durgun göz aşısının tutma hızını belirleyen unsurlar — sıcaklık, nem, toprak kalitesi — ideolojiler için de geçerlidir.
Bir toplumda fikirlerin tutması, özgürlük iklimine, adaletin sıcaklığına ve ortak değerlerin nemine bağlıdır.
Fikirlerin filizlenemediği yerde, aşı kurur.
Bu yüzden şu provokatif soruyu sormak yerinde olur: “Belki de sorun aşıladığımız fikirde değil, onu besleyen sistemdedir?”
Sonuç: Tutmak Bir Zaman Meselesi Değil, Güç Dengesi Meselesi
Durgun göz aşısı genellikle 15 ila 20 günde tutar. Ancak bu biyolojik süre, siyasal olarak çok daha derin bir anlam taşır. Toplumlar da, tıpkı bitkiler gibi, denge, sabır ve uygun iklim gerektirir.
Gerçek iktidar, hızlı sonuç almakta değil, kalıcı bağlar kurabilmektedir.
Ve belki de asıl siyasal ders şudur:
“Her yeni fikir, önce direnir, sonra kök salar.”
Tıpkı bir göz aşısı gibi — sessiz, ama dönüştürücü.
Her dal, doğru koşullarda yeniden yeşerebilir;
yeter ki biz, toprağın ve zamanın dilini dinlemeyi bilelim.